Rosnące napięcia na Morzu Południowochińskim zagrażają światowym szlakom handlowym

Rosnące w ostatnich miesiącach napięcia na Morzu Południowochińskim stanowią poważne zagrożenie dla światowych szlaków żeglugowych.

Morze Południowochińskie to ważny szlak handlowy, łączący niektóre z największych gospodarek świata, w tym Chiny, Japonię i Indie.

Niedawne potyczki między Chinami a ich sąsiadami, takimi jak Filipiny i Wietnam, wywołały obawy o potencjalne zakłócenia w handlu międzynarodowym.

Szacuje się, że przez ten region przechodzi jedna trzecia światowego transportu morskiego, w związku z czym eskalacja konfliktów może mieć daleko idące konsekwencje dla światowych rynków i łańcuchów dostaw.

Roszczenia Chin i trwające konflikty

Chiny zgłaszają roszczenia do niemal całego Morza Południowochińskiego, powołując się na kontrowersyjną „linię dziewięciu kresek”, pomimo międzynarodowego orzeczenia z 2016 r., które odrzuciło te roszczenia.

Sąsiednie kraje, w tym Filipiny i Wietnam, również zgłaszają roszczenia terytorialne i posiadają wyłączne strefy ekonomiczne (WSE) na wodach akwenu, co prowadzi do częstych konfliktów.

Na początku tego miesiąca Filipiny poinformowały o tym, że chińskie kutry rakietowe ścigają ich statki i nękają laserami patrolujące samoloty w pobliżu spornej ławicy Half Moon.

Takie incydenty nie są odosobnione. Zgłaszano kolizje łodzi, armatki wodne i obrażenia filipińskich marynarzy, a Manila poruszała te kwestie na szczytach regionalnych.

Wietnam oskarżył również Chiny o brutalne ataki na chińskie statki rybackie, co doprowadziło do eskalacji napięć między tymi dwoma krajami.

W obliczu narastających zagrożeń geopolitycznych eksperci ostrzegają, że spory te zagrażają globalnym szlakom handlowym.

Dane dotyczące handlu przez Morze Południowochińskie

Według China Power Project, Morze Południowochińskie to jeden z najważniejszych szlaków żeglugowych na świecie. Wartość handlu przepływającego przez jego wody w samym tylko 2016 roku szacowana jest na 3,4 biliona dolarów.

Stanowi to około 21% światowego handlu.

Konferencja Narodów Zjednoczonych ds. Handlu i Rozwoju szacuje, że na region ten przypada jedna trzecia światowego transportu morskiego.

Tą trasą transportowane są najważniejsze towary, takie jak ropa naftowa i gaz, a także towary przemysłowe z Chin, co podkreśla kluczowe znaczenie tych wód dla światowej gospodarki.

Regionalna odpowiedź na działania Chin

Kraje Azji Południowo-Wschodniej, zwłaszcza te, których roszczenia się pokrywają, wyraziły zaniepokojenie agresywną taktyką Chin na Morzu Południowochińskim.

Prezydent Filipin Ferdinand Marcos Jr. zaapelował o przyspieszenie procesu negocjacji w sprawie kodeksu postępowania dla regionu, aby zapobiec dalszej eskalacji napięć.

Ministerstwo Spraw Zagranicznych Wietnamu potępiło działania Chin, podkreślając znaczenie poszanowania prawa międzynarodowego i wyłącznych stref ekonomicznych.

W konflikt włączyły się również Stany Zjednoczone, ze względu na umowę o wzajemnej obronie zawartą z Filipinami.

Wojsko amerykańskie przeprowadziło operacje na rzecz wolności żeglugi, aby przeciwstawić się wygórowanym roszczeniom morskim Chin, co jeszcze bardziej pogorszyło sytuację.

Choć operacje te mają na celu utrzymanie otwartych szlaków żeglugowych, wiążą się z ryzykiem zaostrzenia sporu między Chinami a innymi podmiotami zgłaszającymi roszczenia.

Ryzyko dla globalnej żeglugi

Możliwość wystąpienia konfliktu na Morzu Południowochińskim stwarza poważne ryzyko dla globalnej żeglugi i łańcuchów dostaw.

Jeśli działania wojenne się nasilą, główne szlaki żeglugowe mogą zostać zablokowane, co wpłynie negatywnie na globalny przepływ towarów.

Region ten jest szczególnie ważny w kontekście transportu surowców energetycznych, w tym ropy naftowej i gazu ziemnego, którego zakłócenia miałyby poważne konsekwencje dla światowych cen energii.

Analitycy uważają, że mimo ryzyka Chiny i ich sąsiedzi mogą uniknąć konfliktu na szeroką skalę ze względu na obopólne korzyści płynące z utrzymania tych szlaków żeglugowych.

Handel pozostaje kluczowym czynnikiem dla wszystkich zaangażowanych stron, a jakiekolwiek poważne zakłócenia mogą zaszkodzić nie tylko gospodarkom regionalnym, ale i gospodarce światowej.

Taktyka szarej strefy i perspektywy na przyszłość

Chiny oskarżano o stosowanie taktyki „szarej strefy” w celu potwierdzenia swojej dominacji na Morzu Południowochińskim.

Polegają one na działaniach przymusowych, które nie noszą znamion pełnoskalowego konfliktu, ale są wystarczająco agresywne, aby zakwestionować roszczenia innych osób.

Analitycy opisują tę strategię jako „salami slicing”, w ramach której Chiny stopniowo zwiększają kontrolę nad regionem, nie wywołując przy tym poważnej konfrontacji.

Choć napięcia niewątpliwie rosną, znaczenie gospodarcze Morza Południowochińskiego może sprzyjać deeskalacji działań wojennych.

Eksperci uważają, że na razie wszystkie strony, łącznie z Chinami, wolą unikać konfliktu zbrojnego.

Zaangażowanie mocarstw zewnętrznych, takich jak Stany Zjednoczone, dodatkowo komplikuje sytuację, gdyż jakakolwiek większa eskalacja mogłaby spowodować międzynarodową interwencję militarną.