Co odejście Benny’ego Gantza z rządu Benjamina Netanjahu oznacza dla krajobrazu politycznego Izraela?

Przez osiem miesięcy swojej pracy w nadzwyczajnym rządzie Benjamina Netanjahu Benny Gantz w dużej mierze milczał w sprawie swoich frustracji związanych z izraelskim weteranem premierem. Jednak w niedzielę Gantz ogłosił swoją długo oczekiwaną rezygnację, ostatecznie dając wyraz swojemu niezadowoleniu.

Były generał centrowy, który dołączył do rządu po ataku Hamasu na Izrael 7 października, skrytykował Netanjahu za unikanie „fatalnych” decyzji w sprawie wojny na podstawie wąskich kalkulacji politycznych, które, jego zdaniem, uniemożliwiły Izraelowi osiągnięcie „prawdziwego zwycięstwa”.

Według standardów pełnego kontaktu izraelskiej polityki było to łagodne odejście. Rozpuściła jednak ostatnie pozostałości jedności, które na krótko pojawiły się w izraelskiej polityce po ataku z 7 października.

To odejście sprawia, że Netanjahu jest jeszcze bardziej zależny od skrajnie prawicowych polityków, którzy dominują w jego koalicji, w czasie, gdy stoi on w obliczu intensywnej presji międzynarodowej w sprawie sposobu, w jaki potraktuje wojnę w Gazie.

Jak to wpływa na stanowisko Netanjahu?

Koalicja Netanjahu, w skład której wchodzą partie skrajnie prawicowe i ultrareligijne, posiada 64 mandaty w 120-osobowym parlamencie Izraela.

Nawet bez Partii Jedności Narodowej Gantza odejście to nie spowoduje automatycznie przedterminowych wyborów. Zaostrza jednak rywalizację między Gantzem a Netanjahu.

Sondaż i rywalizacja polityczna

Sondaże za ubiegły rok wskazywały, że nowe wybory wygra Jedność Narodowa. Ostatnio jednak różnica się zmniejszyła i Gantz opuszcza rząd nadzwyczajny, mając przewagę swojej partii na najniższym poziomie od miesięcy, podczas gdy poparcie dla Netanjahu jest o kilka centymetrów gorsze od najniższego punktu.

Ta zmiana ma kluczowe znaczenie w obliczu nasilającej się rywalizacji między Gantzem a Netanjahu.

Polityczna podróż Gantza

Gantz, syn ocalałych z Holokaustu, zasłynął w wojsku, dołączając do elitarnej jednostki spadochroniarzy i ostatecznie zostając szefem sztabu.

Wchodząc do polityki w 2018 roku, zajął pozycję centrysty, budując więzi w całym izraelskim społeczeństwie, od liberałów z Tel Awiwu po głęboko religijną społeczność ultraortodoksyjną.

Był też bardziej otwarty na Palestyńczyków niż niektórzy jego odpowiednicy, goszcząc w swoim domu prezydenta Mahmuda Abbasa w 2021 r.

Koledzy i dyplomaci przedstawiają Gantza jako poważnego, skupionego człowieka, który zwrócił się do polityki z chęci służenia.

To poczucie odpowiedzialności było widoczne w dwóch najważniejszych decyzjach w jego karierze politycznej: wejściu do wielkiej koalicji z Netanjahu po wybuchu pandemii koronawirusa w 2020 r. oraz przystąpieniu do nadzwyczajnej koalicji Netanjahu na czas wojny po 7 października.

Krytyka i obrona decyzji

Krytycy argumentują, że decyzja Gantza o dołączeniu do koalicji z Netanjahu w 2020 r. pokazała polityczną naiwność, ponieważ Netanjahu zaplanował upadek koalicji, nie uchwalając budżetu, zanim Gantz mógł objąć rolę premiera.

Mimo to sojusznicy Gantza utrzymują, że przyłączenie się do koalicji było dla Izraela słuszną decyzją i politycznie korzystną dla Gantza.

Przyszły krajobraz polityczny

Najważniejsze pytanie brzmi, czy drugie odejście Gantza od Netanjahu okaże się lepsze. Jego obecność w rządzie wojennym odegrała kluczową rolę w przebiegu walk, uniemożliwiając Izraelowi otwarcie drugiego frontu przeciwko Hezbollahowi i nadając priorytet uwolnieniu zakładników.

Jednak w miarę spadku przewagi Jedności Narodowej w sondażach analitycy sugerują, że część poparcia dla Gantza może przesunąć się gdzie indziej, jeśli pojawią się nowe sojusze.

W zeszłym miesiącu trzy grupy opozycyjne – Yisrael Beiteinu Avigdora Liebermana, Yesh Atid Yaira Lapida i partia Nowa Nadzieja Gideona Sa’ara – zgodziły się koordynować wysiłki mające na celu obalenie Netanjahu.

Spekuluje się również, że do walki politycznej mogą dołączyć były premier Naftali Bennett i były szef Mossadu Yossi Cohen.

Niedawny sondaż sugerował, że partia zrzeszająca Liebermanna, Bennetta, Cohena i Saara może stać się trzecią co do wielkości w Izraelu, potencjalnie odbierając głosy Gantzowi.

Zmiana dynamiki Gantza i Netanjahu

Gantz stanie także w obliczu ponownych ataków ze strony Netanjahu. Premier i jego pełnomocnicy już wcześniej kierowali pod jego adresem ostrą krytykę, a dymisja Gantza prawdopodobnie wywoła kolejną falę ataków.

Osoby, które współpracowały z Gantzem, twierdzą, że ataki, których doświadczył w 2019 r., wzmocniły jego podejście do polityki, dzięki czemu jest lepiej przygotowany na sprostanie przyszłym wyzwaniom.

Aby pokonać Netanjahu, Gantz będzie musiał przyjąć bardziej agresywną strategię polityczną. Rezygnacja Benny’ego Gantza oznacza znaczącą zmianę w krajobrazie politycznym Izraela, uwydatniając głębokie podziały w rządzie i wyzwania stojące zarówno przed Gantzem, jak i Netanjahu.

W miarę ewolucji dynamiki politycznej oczy wszystkich będą zwrócone na drogę tych przywódców do następnych wyborów.