Putin ve Trump, İran’ın nükleer ve bölgesel stratejisi konusunda birlikte çalışacak: rapor

Bloomberg’in haberine göre Rusya, Tahran’ın nükleer programı ve bölgedeki ABD karşıtı güçlere verdiği destek de dahil olmak üzere temel jeopolitik konularda ABD ile İran arasında iletişimi kolaylaştırmayı kabul etti.

Haberde, Başkan Donald Trump’ın bu ilgiyi Şubat ayında yaptığı telefon görüşmesinde Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’e bizzat ilettiği ve her iki hükümetin üst düzey yetkililerinin birkaç gün sonra Suudi Arabistan’da yaptıkları toplantıda konuyu daha detaylı ele aldığı belirtildi.

Bu görüşmeler henüz erken aşamada olmakla birlikte, bunların Washington ile Tahran arasında esaslı müzakerelere yol açıp açmayacağı belirsizliğini koruyor.

Ancak haberde, Kremlin sözcüsü Dmitriy Peskov’un, “Rusya, ABD ile İran’ın tüm sorunları müzakereler yoluyla çözmesi gerektiğine inanıyor” ve Moskova’nın “bunu başarmak için elinden gelen her şeyi yapmaya hazır” dediği aktarıldı.

İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü İsmail Baghaei, Rusya’nın arabuluculuk teklif edip etmediği sorusuna, ülkelerin bu tür konularda yardım etmesinin “doğal” olduğunu söyledi.

Tahran’da düzenlediği televizyon basın toplantısında, “Bu konuların önemi göz önüne alındığında, birçok tarafın iyi niyet gösterip çeşitli sorunlara yardımcı olmaya hazır olması mümkün” dedi.

Trump’ın Putin’e yaklaşmasıyla Rusya-ABD iş birliği genişliyor

Trump, göreve geldiğinden bu yana, Moskova’nın 2022’de Ukrayna’ya yönelik tam kapsamlı işgalinin ardından büyük ölçüde kopan Rusya ile diplomatik ilişkileri yeniden tesis etmeye çalışıyor.

Trump, bu çabanın bir parçası olarak Putin ile doğrudan müzakerelere öncelik verdi; bunlar arasında, devam eden savaşa bir çözüm bulmak amacıyla 12 Şubat’ta yaptığı telefon görüşmesi de yer alıyor.

Bu geniş kapsamlı diplomatik hamle, Arktik ticaret yolları ve doğal kaynakların yönetimi de dahil olmak üzere diğer jeopolitik kaygılarda işbirliğinin de kapısını açtı.

Bu çerçevede, ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio ile Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, 18 Şubat’ta Riyad’da yaptıkları görüşmede, Washington’ın İran’la ilgili konularda Rusya’nın yardımına olan ilgisini ele aldılar.

Lavrov, görüşmelerin ardından Tahran’da düzenlenen toplantıda, aralarında mevkidaşı Abbas Irakçi’nin de bulunduğu İranlı yetkililere ABD’nin talebinin ayrıntılarını aktardı.

Irakçi daha sonra televizyonda düzenlediği basın toplantısında, İran’ın Washington’un ilgisinin Rusya aracılığıyla kendisine iletildiğini doğruladı.

İran’ın nükleer programı ve Rusya’nın rolü

ABD, uzun zamandır İran’ı, nükleer silah geliştirmek için sivil nükleer programını kullanmakla suçluyor.

Tahran ise bu iddiaları sürekli olarak reddederek, nükleer faaliyetlerinin enerji üretimi de dahil olmak üzere tamamen barışçıl amaçlar taşıdığını savunuyor.

Rusya, İran’ın nükleer altyapısının finansmanı ve desteklenmesinde önemli bir rol oynadı.

Moskova ve Tahran son yıllarda, özellikle Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinden bu yana ekonomik ve askeri iş birliğini derinleştirirken, İran’ın ABD ile ilişkilerinde Rus arabuluculuğunu ne ölçüde memnuniyetle karşılayacağı henüz belirsizliğini koruyor.

Dış politika kararları konusunda nihai otorite olan İran’ın Dini Lideri Ayetullah Ali Hamaney, daha önce Trump’ın diplomatik girişimlerini reddetmiş ve 2015 nükleer anlaşmasından çekilme ve İran’a daha fazla yaptırım uygulama kararından dolayı onu “güvenilmez” olarak nitelendirmişti.

Hamaney, geçen ay Tahran’ın müzakerelere zorlanmayacağını yineledi.

Birleşmiş Milletler’in nükleer gözlemcisi, Washington ve Tahran’ı doğrudan görüşmelere davet ederek, İran’ın nükleer programı konusunda Beyaz Saray’la üst düzey görüşmeler yürüttüğünü doğruladı.

Bu gelişme, Trump’ın seçilmesinden bu yana İran’ın neredeyse silah sınıfına giren uranyum stokunun %50’den fazla arttığına dair uyarıda bulunan yakın tarihli bir raporun ardından geldi.