Czy Stany Zjednoczone naprawdę mogą stworzyć Fundusz Suwerennych Aktywów?

Prezydent Donald Trump podpisał niedawno rozporządzenie wykonawcze w sprawie utworzenia amerykańskiego funduszu suwerenności.

The idea is simple: use government assets to generate returns, just like Norway or Saudi Arabia.

Ale Stany Zjednoczone nie mają na koncie nadmiaru pieniędzy z ropy naftowej ani rezerw handlowych. Więc jak to dokładnie miałoby działać? A co ważniejsze, czy powinno?

What is a sovereign wealth fund and why does Trump want one?

Fundusz suwerenny to zarządzany przez rząd instrument inwestycyjny, który obejmuje akcje, obligacje, nieruchomości lub towary. Jego celem jest przekształcenie kontrolowanych przez państwo aktywów w długoterminowe zyski finansowe.

Kraje dysponujące dużymi zasobami naturalnymi wykorzystują pojazdy takie jak SWF do inwestowania w aktywa globalne.

Największymi przykładami są Norwegia z funduszem o wartości 1,7 biliona dolarów oraz Arabia Saudyjska z funduszem o wartości 900 miliardów dolarów.

Nawet małe kraje, takie jak Singapur (2,1 bln dolarów łącznie w GIC i Temasek), zgromadziły ogromne fundusze.

Motywacja Trumpa jest jasna. Chce, aby Stany Zjednoczone generowały bogactwo z istniejących aktywów, a nie polegały wyłącznie na podatkach i długu. Jak sam powiedział:

„Czas, żeby ten kraj miał fundusz majątku suwerennego”.

Sugerował nawet, że fundusz mógłby zostać wykorzystany do zakupu TikToka, choć szczegóły są wciąż niejasne.

Nie jest to nowy pomysł. Podobny fundusz rozważał również rząd Bidena, który miałby inwestować w kluczowe minerały, obronność i infrastrukturę.

Ale żaden prezydent nigdy nie nacisnął spustu. Jednakże Trump, znany ze swojej agresywnej polityki negocjacyjnej, chciałby to zmienić.

Skąd wziąć pieniądze?

Największym wyzwaniem dla amerykańskiego funduszu suwerenności jest finansowanie. Norwegia i Arabia Saudyjska zbudowały swoje fundusze dzięki bogatym rezerwom ropy naftowej.

Chiny i Singapur osiągnęły to dzięki swoim dużym nadwyżkom handlowym.

Problem Stanów Zjednoczonych polega jednak na tym, że mają one deficyt budżetowy wynoszący 1,8 biliona dolarów i dług narodowy wynoszący 36 bilionów dolarów.

Trump przedstawił kilka pomysłów. Jednym z nich jest monetizacja aktywów federalnych, których wartość wynosi 5,7 bln dolarów, w tym:

• 1,2 biliona dolarów na budynki federalne, z których wiele jest niewykorzystywanych.
• 2 bilionów dolarów aktywów pożyczek studenckich, z czego większość można by umorzyć.
• Zatrzymane bitcoiny, o wartości co najmniej 21 miliardów dolarów w skonfiskowanych aktywach cyfrowych.

Sugerował również wprowadzenie ceł jako źródła dochodu. Chodziłoby o to, aby zamiast natychmiast wydawać pieniądze z ceł importowych, przekazywać je do funduszu.

Inną możliwością jest wymóg, aby zagraniczne firmy, takie jak TikTok, udzieliły rządowi USA udziału w swojej działalności w zamian za możliwość działania w kraju.

Żadna z tych propozycji nie jest prostym rozwiązaniem. Sprzedaż budynków państwowych nie jest łatwa.

Pożyczki studenckie nie generują natychmiastowego przepływu gotówki. A cła, choć dochodowe, są nieprzewidywalne i mogą wywołać wojny handlowe.

Czy to naprawdę może zadziałać?

Jeśli Stany Zjednoczone z powodzeniem zbudują SWF, stanie się on z dnia na dzień największym na świecie. Skala aktywów będących własnością rządu jest tak ogromna, że przewyższa nawet największe fundusze suwerenne.

Przykłady na poziomie stanowym pokazują, że jest to możliwe. Stały Fundusz Alaski (80 miliardów dolarów) jest finansowany z dochodów z ropy naftowej i przekazuje bezpośrednie płatności mieszkańcom.

Fundusz Legacy Fund w Północnej Dakocie (11,5 mld dolarów) reinwestuje podatki z tytułu wydobycia ropy naftowej i gazu na przyszłość.

Wersja federalna mogłaby zrobić to samo w skali kraju, finansując infrastrukturę, redukując długi lub nawet wypłacając Amerykanom bezpośrednie gotówkowe świadczenia.

Niektórzy analitycy sugerują nawet wykorzystanie tych środków do sfinansowania programu powszechnego dochodu podstawowego (UBI), podobnego do tego, który funkcjonuje na Alasce.

Ale jest pewien haczyk. SWF najlepiej działają, gdy są tworzone z nadwyżek kapitału, a nie z pożyczonych pieniędzy.

Stany Zjednoczone musiałyby albo realokować istniejące aktywa, albo znaleźć nowe źródła dochodu. Jeśli funduszem nie zostanie dobrze zarządzany, może on stać się kolejnym politycznym funduszem zastępczym, a nie poważnym instrumentem inwestycyjnym.

Jakie są ryzyka?

Pomysł utworzenia funduszu inwestycyjnego o wartości 6 bilionów dolarów brzmi dobrze, ale najważniejsza jest realizacja. Największe ryzyko stanowią ingerencja polityczna, złe decyzje inwestycyjne i brak nadzoru.

Wiele funduszy majątkowych państwowych działa niezależnie, aby uniknąć wpływu politycznego. Na przykład norweski fundusz zarządzany jest przez profesjonalnych menedżerów, którzy przestrzegają ścisłych zasad, aby unikać ryzykownych zakładów.

Amerykański fundusz byłby jednak głęboko związany z Waszyngtonem. Gdyby politycy zaczęli wykorzystywać go do realizacji swoich ulubionych projektów, ratowania upadających firm lub inwestycji o podłożu politycznym, zamiast być atutem, mógłby stać się obciążeniem.

There’s also the risk of the government picking winners and losers. If the US government starts buying stakes in private companies, it raises ethical and legal concerns.

Czy podatnicy chcieliby, aby ich pieniądze były inwestowane w kontrowersyjną firmę technologiczną, taką jak TikTok? A co z paliwami kopalnymi? Wielkimi koncernami farmaceutycznymi? Strategicznym rezerwatem bitcoina?

Następnie pojawia się reakcja globalna. Kraje, które już mają SWF, takie jak Chiny i Arabia Saudyjska, wykorzystują je jako narzędzia strategiczne, inwestując w branże, które dają im wpływ geopolityczny.

Czy jeśli Stany Zjednoczone pójdą w ślady innych krajów, może to doprowadzić do wojen inwestycyjnych między państwami?

Odważny pomysł z niepewnym przyszłością

Propozycja Trumpa dotycząca funduszu suwerenności jest ambitna, nietypowa i pełna ryzyka.

Jeśli zostanie dobrze zorganizowany, może stać się potężnym narzędziem finansowym, które pomoże Ameryce skuteczniej zarządzać swoim bogactwem.

Jeśli zostanie źle wykorzystana, może stać się kolejnym źródłem marnotrawstwa i niegospodarności rządowej.

Następne 90 dni będzie kluczowych. Urzędnicy z Ministerstwa Skarbu i Ministerstwa Handlu muszą przedstawić jasny plan, który określi, w jaki sposób fundusz zostanie sfinansowany, kto będzie nad nim czuwał i jaka będzie jego długoterminowa strategia inwestycyjna.

Jeśli zostanie przeprowadzony prawidłowo, może to być jeden z największych ruchów finansowych w historii Stanów Zjednoczonych. Jeśli zostanie przeprowadzony nieprawidłowo, może to być po prostu kolejny polityczny temat, który zniknie.