Fabrikadan limana: Trump’ın tarifeleri küresel nakliyeyi nasıl yeniden şekillendiriyor

Bir zamanlar İngiltere’nin gelişmiş malzeme üreticisi Goodfellow gibi şirketler için acı bir anı olan maliyetli ticaret tarifeleri hayaleti, küresel tedarik zincirlerini rahatsız etmeye geri döndü.

Donald Trump’ın ilk döneminde, çelik ve alüminyuma uygulanan ani bir vergi, Atlantik’i aşan tek bir sevkiyata yaklaşık 100.000 £ ekledi. Bu acı unutulmadı.

Bu kez, yeni ikinci dönem tarifeleri tehditleri belirirken, Cambridge merkezli şirket müşterilerinin siparişleri hızlandırmanın yollarını proaktif bir şekilde aradığını gördü.

The Guardian’da yayımlanan bir raporda, Goodfellow’un mali işler müdürü Andrew Watson, üretim hazırlık sürelerinin getirdiği sınırlamaları kabul ederek, “Siparişlerin hızlandırılıp hızlandırılamayacağı konusunda insanlarla görüşmeler yaptık.” dedi.

Bu déjà vu hissi ve olası maliyet artışlarının önüne geçme çabası, son haftalarda dünya çapında sayısız sektörde yaşandı.

Tarife labirentinde gezinme

Tedarikçiler, Trump’ın beklenen “kurtuluş günü” duyurusundan önce mallarını ABD’ye taşımak için acele ettiler; bu, kar marjlarını potansiyel olarak felç edici vergilerden korumak için çılgınca bir çabaydı.

Beyaz Saray, Çin hariç çoğu ülkeye yönelik ek tarifelerin 90 gün süreyle askıya alınacağını duyursa da, artık zararın verildiği söylenebilir.

Uluslararası ticaretin yerleşik ritimleri altüst oldu ve geride piyasalarda çalkantı ve derin belirsizlik bıraktı.

Başlangıçta önerilen tarifelerin muazzam ölçeği pek çok kişiyi hazırlıksız yakaladı ve otomobil parçası üreticilerinden çikolatacılara kadar üreticileri reaktif önlemler almaya zorladı.

Şirketler, kapasite daraldıkça kısa vadeli nakliye sözleşmelerinin ve hava taşımacılığının maliyetinde gözle görülür artışlara neden olan ekstra stokları kaydırmak veya ürünleri tamamen yeniden yönlendirmek için çabaladı. Örneğin, İsviçreli çikolata devi Lindt & Sprüngli, misilleme amaçlı Kanada tarifelerini atlatmak için New Hampshire’daki ABD fabrikasından Kanada’ya önceden ek envanter gönderdi.

Aynı yayına konuşan bir sözcü, Lindt’in “tedariği güvence altına almak amacıyla Kanada’ya yönelik küresel kaynak stratejimizi değerlendirdiğini” doğruladı.

Kısa vadeli yükselişler, uzun vadeli değişimler

Bu oynaklık nakliye maliyetlerine hemen yansıdı.

Xeneta’nın baş analisti Peter Sand, The Guardian’a yaptığı açıklamada, sektör dinamikleri hakkında şunları söyledi: “Büyük belirsizlik miktarı, taşıyıcıların talihsiz bir durumdan faydalanmak için her zaman fırsatlar doğurur… çoğunlukla da oranları artırarak.”

Nakliye analitiği firmasının verileri bu durumu net bir şekilde ortaya koyuyor.

1 Nisan’da, Çin’den standart bir 40ft konteynerin (FEU) ortalama spot fiyatları ABD Doğu Yakası için %9 artarak 322 dolara, Batı Yakası için ise %16 artarak 383 dolara çıktı.

Hava kargo taşımacılığı da baskıyı hissetti; Nisan ayının ilk haftasında Vietnam’dan ABD’ye spot fiyatlar %8, Çin’den ABD’ye ise %5 arttı.

Yakın vadede spot kurların dalgalı seyretmesi ve limanların olası bir tıkanıklığa karşı hazırlıklı olması beklenirken, analistler uzun vadede farklı bir tablo öngörüyor.

ABD ile Çin arasındaki ticaret anlaşmazlığı tırmanırken, iki ekonomik güç arasındaki nakliye talebinin düşmesi ve bunun da uzun vadeli sözleşme oranlarını aşağı çekmesi bekleniyor.

Sözleşmeler belirsizliğini korurken sıkışıklık artıyor

Çelik, alüminyum ve otomobil gibi belirli mallara uygulanan tarifeler, 90 günlük ertelemeye dahil edilmediği için, anında kesintiye neden oldu. Bu, büyük otomobil üreticilerinin acil eylemde bulunmasına yol açtı.

Jaguar, Land Rover ve Audi’nin ABD’ye ihracatı geçici olarak durdurması, önemli ulaşım merkezlerinde anında darboğazlara yol açtı.

Dünyanın en büyük araç elleçleme limanlarından biri olan ve yılda 1,5 milyon araç işleyen Almanya’nın Bremerhaven kentinde “ihracat stoklarında hafif bir artış” bildirildi.

Sahibi BLG, alanın hala mevcut olduğunu iddia etse de, otomobil üreticileri ve nakliyecilerin ABD’ye gidecek gemilere hangi araçların bindirileceğine dair “kısa süreli” kararlar aldıklarını kabul etti.

Bu türbülans ithalatçılar için özellikle savunmasız bir zamanda yaşanıyor.

Mart ve Nisan ayları, geleneksel olarak ABD şirketlerinin 1 Mayıs’ta başlaması planlanan önemli yıllık uzun vadeli nakliye sözleşmelerini imzaladığı zamandır. Bu sözleşmeler, büyük hacimler için güvenilir, uygun maliyetli nakliyeye ihtiyaç duyan işletmeler için hayati öneme sahiptir.

Xeneta’dan Peter Sand, “Zamanlama bundan daha kötü olamazdı” dedi.

Birçok kişi mümkün olduğunca geri planda kalmayı tercih ediyor ve spot piyasaya daha fazla güveniyor; böylece bir hafta veya bir ay sonra kendileri için karlı olmayabilecek işlem hatlarındaki hacimler için sözleşmelere girmekten kaçınıyor.

Ticaretin yönlendirilmesi ve damping korkuları

Kısa vadeli mücadelenin ötesinde, işletmeler tedarik zincirlerini yeniden düşünme gibi karmaşık ve çoğu zaman yıllar süren bir sürece giriyorlar.

Amaç, tarifelerden etkilenen güzergahlara maruziyeti azaltmak, ancak uzmanların uyardığı gibi alternatif tedarikçiler bulmak ve yeni ağlar kurmak basit bir geçiş değil.

Chartered Institute of Export & International Trade Genel Müdürü Marco Forgione, işletmelerin “tedarik zincirlerini nasıl yöneteceklerinin sonuçlarını anlamaya çalıştıklarını” belirtti.

Şirketlerin ABD dışındaki pazarlarda büyüme arayışına girmesiyle önemli bir “ticaret sapması” öngörüyor.

Bu sapmanın, özellikle Avrupa Birliği gibi bölgeler açısından kendi riskleri de var.

Uzmanlar, kendi ticaret engellerini güçlendirmek için hızlı bir şekilde adım atılmaması halinde Avrupa’nın, ABD pazarına giremeyen fazla Çin mallarının alıcısı haline gelebileceği, yani bir anlamda çöplük haline gelebileceği konusunda uyarıyor.

Belçika’nın Anvers-Brugge limanı, son gümrük vergilerinden önce bile aylardır Çin’den gelen büyük elektrikli araç akınıyla boğuşuyordu.

Crowe’da gümrük müdürü olarak çalışan Ian Worth, The Guardian’a yaptığı açıklamada, “İngiltere ve diğer ülkelerin, başlangıçta ABD pazarına yönelik ürünleri elden çıkarmak zorunda kalan Çinli tedarikçilerin artan ilgisine karşı gardlarını güçlendirmeleri gerekecek” dedi.

Bu tür bir damping, tüketici fiyatlarını kısa vadede düşürme potansiyeline sahip olsa da, yurtiçi üretim çabalarına zarar verebilir.

Yeni bir fırtına yaklaşıyor: önerilen liman ücretleri

ABD Ticaret Temsilciliği Ofisi’nden (USTR) gelen ayrı bir teklif, işleri daha da karmaşık hale getirerek daha fazla aksama tehdidinde bulunuyor.

ABD limanlarına yanaşan Çin yapımı gemiler için, muhtemelen her sefer için 1 milyon dolar civarında maliyetli liman ücretleri önerildi.

Amerikan gemi yapımcılığını canlandırmayı amaçlayan bu önlem, küresel nakliye şirketlerinin çoğunun Çin yapımı gemilere büyük ölçüde bağımlı olduğu gerçeğini göz ardı ediyor.

Teklif, gemilerin ABD limanlarına uğramasını azaltması durumunda (şu anda Asya’dan sefer başına ortalama dört) tüketici fiyatlarının yükseleceği, ABD’nin tarım ihracatına zarar vereceği ve liman işçilerinin işlerini tehlikeye atacağı yönündeki uyarılarla sektörde önemli bir tepkiye yol açtı.

USTR’nin ücretleri yeniden değerlendirdiğini bildirmesi ve yakında daha fazla netlik beklenmesi, potansiyel bir başka çalkantının habercisi olabilir.

Küresel ticaretin akışında yol alan işletmeler için şimdilik tek kesinlik, devam eden ve yaygınlaşan belirsizliktir.