Er komt een nieuwe Koude Oorlog aan – en die zou de aarde meer dan 7 biljoen dollar kunnen kosten

Als de COP28-top een besluit neemt over de toekomst van het letterlijke milieu met beleid inzake klimaatverandering, zal het Wereldcongres van de International Economic Association (IEA) een grote bijdrage leveren aan het bepalen van het economische klimaat ervan.

Het congres, dat wordt gehouden tussen 11 en 15 december, biedt onderzoekspresentaties van vooraanstaande economen van over de hele wereld. Volgens de IEA-website worden er zelfs meer dan 500 economen van over de hele wereld verwacht en zullen meer dan 400 papers worden gepresenteerd in zelfstandige en parallelle academische sessies.

‘Koude Oorlog II’

De welkomstboodschap van de conferentie werd geopend met een plenaire toespraak door Gita Gopinath, de eerste adjunct-directeur van het Internationaal Monetair Fonds (IMF). Ze begon de zaken met een knaller en sprak over de mogelijkheid van een naderende tweede Koude Oorlog.

De overkoepelende vraag van dit congres is: ‘Staan we op een keerpunt?’ Ik geloof van wel. Sterker nog, ik zal de vraag van dit congres nog een stap verder brengen en vragen: staan we aan de vooravond van de Tweede Koude Oorlog? De historicus Niall Ferguson beweert dat we daar al zijn. Als dat zo is, wat zou dat dan betekenen voor de wereldeconomie?

Gopinath vervolgde met te zeggen dat de redenering hierachter de toenemende fragmentatie tussen de ‘wereldsupermachten’ de Verenigde Staten en China was, als gevolg van hun verschillende periodes van handelsoorlogen.

Dreigende problemen voor ontwikkelingslanden

Volgens Gopinath zouden de financiële verliezen verwoestend zijn. Maar helaas zou dit voor de ontwikkelingslanden nog veel meer het geval zijn.

Als de wereldeconomie op basis van de VN-stemming over de Oekraïne-resolutie van 2022 in twee blokken zou uiteenvallen en de handel tussen de twee blokken zou worden geëlimineerd, worden de mondiale verliezen geschat op ongeveer 2,5 procent van het bbp. Maar afhankelijk van het aanpassingsvermogen van de economieën kunnen de verliezen oplopen tot wel 7 procent van het bbp. Op landenniveau zijn de verliezen vooral groot voor de lagere inkomenslanden en de opkomende markteconomieën.”

Gezien de laatste IMF- en WEF-rapporten de mondiale bbp-cijfers voor 2023 op ongeveer $105 biljoen schatten, zou dit cijfer wel eens $7,5 biljoen kunnen bedragen. Dat is grofweg hetzelfde bedrag als het jaarlijkse bbp van het Verenigd Koninkrijk en Duitsland samen – meer dan driemaal het jaarlijkse bbp van Rusland.

Gevolgen voor klimaatverandering

Erger nog, deze verdeeldheid zou het huidige werk dat volgens velen de topprioriteit van de planeet aarde is, kunnen belemmeren: het aandrijven van oplossingen voor de klimaatverandering.

Fragmentatie zou ook onze inspanningen belemmeren om andere mondiale uitdagingen aan te pakken die internationale samenwerking vereisen. De omvang van deze uitdagingen – van klimaatverandering tot AI – is enorm. Uit recente analyses van het IMF blijkt dat fragmentatie van de handel in mineralen die van cruciaal belang zijn voor de groene transitie – zoals koper, nikkel, kobalt en lithium – de energietransitie duurder zou maken. Omdat deze mineralen geografisch geconcentreerd zijn en niet gemakkelijk te vervangen zijn, zou het verstoren van hun handel leiden tot scherpe schommelingen in hun prijzen, waardoor investeringen in hernieuwbare energiebronnen en de productie van elektrische voertuigen zouden worden onderdrukt.