ABD, Chevron’a Venezuela operasyonlarını 30 gün içinde durdurmasını emretti

Trump yönetimi Salı günü dramatik bir hamle yaparak, Amerikan petrol devi Chevron’un Venezuela’da faaliyet gösterebilmesi için ihtiyaç duyduğu önemli bir işletme lisansını sonlandırdı.

Karar, Washington’un Devlet Başkanı Nicolás Maduro hükümetinin temel seçim reformları konusunda somut ilerleme kaydetmemesini kınamasının ardından geldi.

Reuters’ın haberine göre, Chevron 2022’den bu yana günde yaklaşık 200 bin varil Venezuela ham petrolü sevk etti ve bu da ülkenin petrol üretiminin en az dörtte birini oluşturuyor.

Venezuela ekonomisi ve petrol üretimi üzerindeki etkisi

ABD Hazine Bakanlığı’ndan alınan güncellenmiş lisansa göre Chevron’un Venezuela’daki ihracat ve diğer operasyonlarını 3 Nisan’a kadar durdurması gerekiyor.

Aşamalı olarak azaltma süreci, Venezuela’nın petrol piyasasının en büyük satış noktalarından birinin kaybına ne kadar çabuk uyum sağlayabileceği konusunda soruları gündeme getiriyor.

Chevron’un devlete ait Petroleos de Venezuela, SA (PDVSA) ile ortak girişimleri, ülkenin toplam ham petrol üretiminin dörtte birinden fazlasını oluşturuyor.

Lisansın iptali, üretimde ciddi bir düşüşe neden olabilir ve artan enflasyon ve gıda ile diğer temel ihtiyaç maddelerinde yaşanan kıtlıklarla zaten acil olan ekonomik krizi daha da kötüleştirebilir.

Karar, Venezuela Devlet Başkan Yardımcısı Delcy Rodriguez’den sert bir tepkiyle karşılandı.

Rodríguez, bu önlemin sadece Venezuela ekonomisi üzerinde değil, küresel petrol piyasaları ve ABD-Venezuela diplomatik ilişkileri üzerinde de sonuçları olacağını vurguladı.

Ayrıca lisansın iptal edilmesinin öncelikle ABD’yi etkileyeceğini, benzin fiyatlarını artıracağını ve yurtdışında yatırım yapan ABD’li şirketler için riskleri artıracağını söyledi.

Siyasi sonuçlar ve tepkiler

Bu politika değişikliği, 28 Temmuz 2024’te yapılan tartışmalı başkanlık seçimlerinin ardından geldi. Uluslararası toplum, bu seçimleri açıklık ve tarafsızlıktan yoksun olmakla suçlayarak sert bir şekilde eleştirdi.

Maduro’nun seçim ve yargı kurumları üzerindeki kontrolüne rağmen, Edmundo Gonzalez ve Maria Corina Machado liderliğindeki muhalefet seçimlerden zaferle çıktı.

Maduro hükümeti, ABD ve diğer ülkelerin uyguladığı yaptırımları defalarca yasadışı ve ülkeyi istikrarsızlaştırmayı amaçlayan bir “ekonomik savaş” olarak kınadı.

Siyasi kriz henüz çözülememişken, muhalefet yaygın yabancılaşma, ekonomik sıkıntılar ve umutsuzluk ortamında otoritesini sağlamlaştırıyor.

Trump ve Venezuela

ABD Başkanı Donald Trump, Ocak ayında göreve gelmesinden bu yana ülkesinin Venezuela petrolüne ihtiyacı olmadığını söylüyor. Venezuela petrolü, geçen yıl ABD’nin ham petrol ithalatının yaklaşık yüzde 3,5’ini oluşturuyordu ve günlük yaklaşık 220 bin varil petrol ihraç ediliyordu.

Ancak bu ihracat Chevron’un Venezuela’dan milyarlarca dolar tutarındaki borcunu tahsil etmesi açısından hayati önem taşıyordu.

Trump’ın önceki yönetimi döneminde 2020’de verilen benzer bir kapatma emri, Chevron’un ham petrol üretmeye ve PDVSA ile ortak girişimlerini sürdürmesine izin verdi ancak ihracat ve ithalatı yasakladı.

Zamanla bu durum üretimde keskin bir düşüşe ve ödenmemiş gelirlerin birikmesine yol açtı.

Soru şu: Bu yaptırımlar ne kadar etkili? Eleştirmenler, bu önlemlerin kısa vadede ekonomik sıkıntılara yol açabileceğini ancak nihayetinde yabancı düşmanlara karşı milliyetçi duyguları aşılayarak Maduro yönetimini güçlendirdiğini savunuyorlar.

Chevron’un lisansı sona ererse, bunun daha geniş küresel petrol piyasası için sonuçları olabilir. Bunun, analistlerin yakından takip ettiği petrol fiyatları üzerinde, özellikle diğer petrol üreten bölgelerdeki jeopolitik istikrarsızlık bağlamında bir etkisi olması muhtemeldir.