Co pełnowymiarowa wojna irańsko-izraelska może oznaczać dla gospodarki Bliskiego Wschodu?

Gwałtowny wzrost ryzyka geopolitycznego oraz konflikt Izrael-Gaza, który może przerodzić się w wojnę regionalną z udziałem Iranu i Hezbollahu, budzą poważne obawy gospodarcze w Libanie, Izraelu i Iranie.

Analitycy przewidują poważne konsekwencje dla tych krajów, przy czym oczekuje się, że najbardziej ucierpi Liban.

Liban stoi w obliczu poważnego kryzysu gospodarczego

Liban, który już zmaga się z przedłużającym się impasem politycznym i kryzysem gospodarczym, prawdopodobnie odnotuje znaczny spadek produktu krajowego brutto, jeśli konflikt rozszerzy się na jego granice.

„Opierając się na izraelskiej groźbie zniszczenia ogromnej części infrastruktury Libanu i ukarania państwa libańskiego, prognozuję spadek w tym roku o 10–15 procent” – powiedział Nassib Ghobril, szef grupy ds. badań ekonomicznych w Byblos z siedzibą w Bejrucie Bank.

Na Bliskim Wschodzie wzrosło ryzyko geopolityczne po zabiciu przywódcy politycznego Hamasu Ismaila Haniyeha w Teheranie i dowódcy Hezbollahu Fouada Shukra na południowych przedmieściach Bejrutu.

Wydarzenia te spowodowały eskalację napięcia, a najwyższy przywódca Iranu zapowiedział odwet wobec Izraela.

Wpływ na infrastrukturę i gospodarkę Libanu

Według Naeema Aslama, dyrektora ds. inwestycji w Zaye Capital Markets, Liban ma w przeszłości wojny zastępcze i konflikty zbrojne, ale obecna niestabilność gospodarcza naraża go na ryzyko „całkowitego upadku”.

Zaostrzony konflikt zbrojny między Izraelem a Hezbollahem jeszcze bardziej zaszkodziłby i tak już zmagającej się z trudnościami gospodarce Libanu.

Skutki nie będą w niczym przypominać tego, co wydarzyło się w Palestynie. Nie sądzę, aby ktokolwiek, kto obecnie rozważa ten scenariusz, tak myślał. To będzie bardzo ograniczone.

Według S&P Global Market Intelligence, w przypadku scenariusza eskalacji prawdopodobnymi celami Libanu mogą być zasoby wojskowe Hezbollahu w pobliżu infrastruktury krytycznej, takiej jak międzynarodowe lotnisko w Bejrucie-Rafic Hariri i port morski w Bejrucie, a także mniejsze porty w południowym Libanie.

Lokalne media sugerują, że w wyniku trwającego konfliktu gospodarka kraju poniosła już szkody o wartości 1,5 miliarda dolarów.

Liban przeżywa obecnie jeden z najgorszych światowych kryzysów finansowych od połowy XIX wieku, kiedy sektor bankowy stoi w obliczu strat o wartości ponad 70 miliardów dolarów, a od 2019 roku jego waluta dewaluuje się o ponad 90%.

Konsekwencje gospodarcze dla Iranu

Iran, który doświadczył już bezpośrednich konfrontacji militarnych z Izraelem, również jest zagrożony.

Zabicie przywódcy politycznego Hamasu Ismaila Haniyeha w Teheranie komplikuje wysiłki prezydenta Pezeshkiana na rzecz nawiązania kontaktu z Zachodem i złagodzenia sankcji, które sparaliżowały gospodarkę Iranu.

Odwet Teheranu na Izraelu mógłby utrudnić jego wysiłki na rzecz pobudzenia inwestycji w sektorach takich jak energia odnawialna oraz infrastruktura naftowa i gazowa. Gospodarka Iranu w dalszym ciągu rośnie pomimo sankcji, a PKB osiągnął w ubiegłym roku 4,7%.

Według Międzynarodowego Funduszu Walutowego wzrost gospodarczy ma jednak spowolnić do 3,3% w tym roku i 3,1% w 2025 r.

Gospodarka Izraela pod presją

Wzrost gospodarczy Izraela spowolnił od czasu rozpoczęcia przez niego ofensywy w Gazie po atakach bojowników pod przywództwem Hamasu z 7 października, w wyniku których zginęło 1200 Izraelczyków i 240 uprowadzeń.

W izraelskich atakach w Gazie zginęło prawie 40 000 osób.

Gospodarka izraelska, która obecnie ma wzrosnąć o 1,5% w 2024 r. i 4,2% w 2025 r., znajduje się pod presją.

Bank Izraela obniżył perspektywy wzrostu kraju ze względu na skutki wojny, szacując koszt konfliktu na około 255 miliardów szekli, czyli 13% prognozowanego PKB na 2024 rok.

Obejmuje to zarówno wyższe wydatki na obronność i cywilność, jak i niższe dochody podatkowe.

Szersze implikacje regionalne

Eskalacja konfliktu może również mieć wpływ na sektory turystyki, żeglugi i ropy naftowej. Kraje wydały zalecenia dotyczące podróży wobec Libanu, Izraela oraz graniczących z Jordanią i Egiptem. Air Algerie zawiesiło loty do i z Libanu, podkreślając wrażliwość sektora turystycznego.

Według szacunków S&P turystyka, generująca od 12% do 26% wpływów na rachunki bieżące Libanu, Jordanii i Egiptu, może stracić w wyniku konfliktu około 16,1 miliarda dolarów przychodów.

Konflikt zagraża także globalnym szlakom żeglugowym. Jemeńska milicja Houthi zapowiedział zintensyfikowanie kampanii na Morzu Czerwonym, ważnym korytarzu handlowym.

Ataki Houthi mogą się nasilić, powodując znaczne zakłócenia w żegludze handlowej i rozmieszczeniu wsparcia morskiego, powiedział Jack Kennedy, szef ds. ryzyka kraju MENA w S&P Global Market Intelligence.

Rosnące ceny ropy i globalne implikacje gospodarcze

Bezpośrednie zaangażowanie Iranu w konflikt może doprowadzić do gwałtownego wzrostu cen ropy i zwiększonej zmienności na rynku, co będzie miało wpływ na gospodarkę światową.

Według Aslama wzrost światowych cen ropy naftowej ponownie wzbudzi obawy o inflację.

Ogólne zagrożenie gospodarcze wykracza poza najbliższy region, wpływając na zaufanie inwestorów i różne sektory na całym świecie. Reperkusje konfliktu podkreślają wzajemne powiązania stabilności geopolitycznej i kondycji gospodarczej.