Çin’in potansiyel Kuşak ve Yol Girişimi 2.0’dan ne beklenebilir?

Çin’in iddialı Kuşak ve Yol Girişimi (BRI), aynı zamanda Yeni İpek Yolu olarak da biliniyor ve son on yıldır dış politikasının temel taşlarından biri oldu.

Güneydoğu Asya ve Afrika’yı kapsayan BRI, kapsamlı altyapı projeleriyle kıtaları birbirine bağlamayı amaçlıyordu.

Ancak bu girişim, bazıları tarafından Çin’in jeopolitik nüfuzunu artırma aracı olarak görülerek inceleme ve eleştiriye maruz kaldı.

Çin, BRI 2.0 olarak adlandırılan yeni bir aşamaya doğru ilerlerken stratejisi ve özellikle Afrika’daki ortaklıkları açısından etkileri konusunda sorular gündeme geliyor.

Afrika Çin’in borç tuzağında mı?

Çin, Afrika ülkeleriyle diplomatik ve ekonomik bağları güçlendirme platformu olan Çin-Afrika İşbirliği etkinliğine uzun zamandır her üç yılda bir ev sahipliği yapıyor.

Tarihsel olarak Çin’in Afrika’ya yaptığı yatırımlar, kalkınmayı teşvik etmeyi amaçlayan büyük altyapı projelerine odaklanmıştır.

Ancak 2019 yılına gelindiğinde COVID-19 salgınıyla birlikte bu projeler Çin’in kaynaklarını zorlamaya başladı.

Çin iç sorunlarla boğuşurken, gelişmekte olan ülkelere yaptığı yatırımlar önemli ölçüde yavaşladı.

Birçoğu Çin kredilerinden dolayı önemli miktarda borçlanan Afrika ülkeleri, mali baskılarla karşı karşıya kalmaya başladı.

Borç sürdürülebilirliğine ilişkin tartışmalar bu erken yatırımların doğrudan bir sonucu olarak ortaya çıktı.

Araştırmacı Yunnan Chen, Çin ile Afrika arasındaki siyasi ilişkilerin güçlü kaldığını ancak finansman manzarasının değiştiğini belirtiyor.

Afrika ülkelerinin daha fazla borçlanma konusunda temkinli davranması nedeniyle büyük ölçekli Çin yatırımlarına olan ilgi azaldı.

Daha küçük projeler ve gizli anlaşmalar

BRI 2.0’ın başarılı olması için Çin’in yaklaşımını önemli ölçüde uyarlaması gerekiyor.

Önceki on yıldaki büyük ölçekli projelerin aksine, yeni strateji daha küçük, daha yönetilebilir yatırımlara vurgu yapıyor.

Bunun bir örneği, Çin’in Güney Afrika ile yaptığı ve mali detayların gizli tutulduğu son anlaşmadır. Bu, Çin’in daha önce milyarlarca dolarlık fon sözü verdiği uygulamalardan bir sapmadır.

Genellikle her biri yaklaşık 50 milyon dolar değerinde olan daha küçük projelerin finansmanına yönelme, Çin’in mali yükü hafifletme ve borcu daha etkili yönetme girişimini yansıtıyor.

Daha az maliyetle daha hızlı sonuç veren bu küçük projeler, Çin’in Afrika kamuoyundaki imajını olumlu yönde geliştirmek ve aynı zamanda büyük borçlanma tuzaklarından kaçınmak için tasarlandı.

Çin, sadece geçtiğimiz yıl bu tür mini projelere 4,6 milyar dolar ayırdı ve bu, son beş yılın en yüksek yatırım seviyesi oldu.

Daha küçük yatırımlardaki bu kademeli artış, daha sürdürülebilir ve daha az tartışmalı bir yaklaşıma doğru stratejik bir dönüşümün göstergesidir.

Çin’in Afrika ile etkileşiminin geleceği

Çin’in BRI 2.0’a doğru ilerlemesiyle birlikte, daha küçük ölçekli projelere odaklanması, orijinal BRI çerçevesi altında yaşanan bazı finansal sıkıntıların hafifletilmesine yardımcı olabilir.

Afrika ihtiyatlı ama ekonomik ihtiyaçları ve borç yönetim stratejileriyle uyumlu olduğu sürece iş birliğine açık.

BRI 2.0, önceki projelerle ilişkilendirilen kapsamlı borçlanma olmadan kalkınmayı teşvik etmeyi hedeflerken, bu yeni stratejinin uzun vadeli etkisi henüz görülmedi.

Çin’in gelişen yaklaşımı, Afrika ülkeleriyle ilişkilerini yeniden şekillendirebilir ve potansiyel olarak daha dengeli ve sürdürülebilir bir yatırım modeli sunabilir.

Çin’in Kuşak ve Yol Girişimi’nin geleceği, geçmişteki eleştirileri ne kadar etkili bir şekilde ele alabildiğine ve değişen ekonomik manzaraya ne kadar iyi uyum sağlayabildiğine bağlı olacak.

Hem Çin hem de Afrika bu yeni aşamaya girerken, bu yatırımların sonuçları küresel ticaret ve jeopolitik dinamikler üzerindeki daha geniş etkileri açısından yakından izlenecek.