Faillissement Wilko onthult economische ellende – wat is de toekomst voor de Britse detailhandel?

De maand juli was de warmste maand ooit gemeten voor temperaturen wereldwijd. In het Verenigd Koninkrijk werden echter dagelijks hoodies aangetrokken en de temperaturen waren merkwaardig mild. Het regende vaak, Britten zaten binnen in pubs en restaurants samengekropen en klaagden dat de zomer dag na dag aan hen ontglipte.

Er is ongetwijfeld een meteorologische verklaring voor het feit dat zo’n groot deel van Europa extreme hitte zag terwijl het VK in de kou bleef staan. Maar in zekere zin diende het als een mooie analogie voor hoe de eens zo grote economie van Groot-Brittannië in moeilijke tijden is beland.

De goedkope winkelketen Wilko, die werd opgericht in 1930 en meer dan 12.000 mensen in dienst heeft, kondigde deze week aan faillissement aan te vragen. De klap wakkert verdere bezorgdheid aan over de staat van de detailhandel in het VK, evenals over de economie als geheel.

Wilko’s ondergang volgt op recent nieuws van mede-ketenzwaargewichten Marks & Spencers (LON: MKS) en Boots (NASDAQ: WBA) dat ze hun operaties zullen terugschroeven. De strijd in het huidige klimaat komt ook kort na een nieuwe uitdagende periode voor veel winkels, de COVID-pandemie, met als hoogtepunt afdelingsgigant Debenhams die in 2021 zijn deuren sloot na 242 jaar in bedrijf te zijn geweest.

De FTSE 350 General Retailers Index, die de prestaties weergeeft van algemene retailers die genoteerd zijn aan de London Stock Exchange, is sinds begin 2022 met 27% gedaald (hoewel de zaken sinds oktober beter zijn geworden, wat we later zullen bespreken).

Britse crisis in kosten van levensonderhoud

De onderliggende oorzaak van de zwakte is een bekende: een economie die kraakt onder een agressieve crisis van de kosten van levensonderhoud. De inflatie in het VK steeg vorig jaar met dubbele cijfers en blijft hoog, de meest recente stand kwam uit op 8%.

Met hypotheekrentes die huiseigenaren verstikken en reële lonen geen gelijke tred houden met stijgende prijzen, is het voor Britse huishoudens moeilijker om hun uitgaven te volhouden.

Bovenstaande grafiek schetst een gruwelijk beeld, maar laat ook een scherpe daling zien ten opzichte van de piek van afgelopen oktober. De duivel kan echter in de details zitten; terwijl de bovenstaande grafiek een afnemend percentage laat zien, wijzen beleidsmakers vaak op het kerncijfer als meer indicatief. Deze statistiek sluit vluchtige items zoals energie en voedsel uit.

Met deze uitsluitingen wordt het kernnummer soms gezien als relevanter met betrekking tot monetaire-beleidsbeslissingen, waardoor de rentetarieven in het VK merkbaar zijn gestegen en als gevolg daarvan liquiditeit uit het systeem is gezogen. Helaas voor Britse consumenten was er vorige maand de hoogste kerninflatie sinds 1992.

Er is dan ook grote bezorgdheid dat de inflatie niet zo snel daalt als gehoopt. Het VK vergelijken met andere landen levert inderdaad geen optimistische bevindingen op; de huidige (totale) inflatie behoort tot de hoogste in West-Europa.

In termen van de algemene trend is de VS nu misschien wel het schijnende licht, de markt verwacht dat renteverhogingen ten einde lopen nu de inflatie daalt tot 3% (hoewel de strijd ook daar nog lang niet voorbij is). Het contrast met het traject van het VK is duidelijk:

Retail is slechts een van de sectoren

Tegen deze achtergrond is het gemakkelijk om de beproevingen van de Britse retailsector te zien. Deze sector is echter niet de enige met problemen – deze crisis heeft alle facetten van de economie aangetast. Het uitzetten van de prestaties van de General Retailers Index tegen de FTSE 250 laat dit zien, volgens de volgende grafiek, waarbij de laatste een vergelijkbaar bedrag daalde in vergelijking met het niveau waarop het werd verhandeld bij het ingaan van het jaar 2022.

(Hoewel de FTSE 100 ook op de onderstaande grafiek wordt weergegeven, zijn de krachtige prestaties misleidend wat betreft het optreden als barometer voor het VK. Bedrijven in de index halen ongeveer 75% van hun inkomsten uit buiten het VK, wat betekent dat ze profiteerden van een verzwakte het pond vorig jaar. Bovendien wordt de index gedomineerd door industrieën zoals olie, banken, tabak en mijnbouw, en kreeg hij vorig jaar een boost door energie- en grondstoffenprijzen).

En toch, ondanks al deze ellende, laat bovenstaande grafiek ook een heropleving zien voor de retail sinds het begin van het jaar. Bovendien, als we specifiek kijken naar de General Retailers-index, heeft het sinds het derde kwartaal van vorig jaar beter gepresteerd dan de FTSE 250. Tot nu toe is de index in 2023 met 26% gestegen, in tegenstelling tot de FTSE 250 die vlak werd verhandeld.

Het sentiment blijft laag en de besteedbare inkomens slinken, maar het beeld is onmiskenbaar beter dan aan het begin van het jaar. Het is nog maar negen maanden geleden dat het rampzalige bewind van Lizz Truss van start ging, waardoor de hele economie binnen haar chaotische termijn van 44 dagen bijna onder water kwam te staan. Hoewel het een lage lat is, lijkt het in ieder geval de goede kant op te gaan, zij het langzaam.

De uitdagingen voor de detailhandel blijven echter groot. Vorige week zei het British Retail Consortium (BRC) dat de detailhandelsverkopen met 1,5% op jaarbasis zijn gestegen, ver onder het gemiddelde groeipercentage van 12 maanden van 3,9%. Misschien nog zorgwekkender is het feit dat het tarief lager is dan de piek van 5,2% in februari in 2023.

De hoofdeconoom van de Bank of England, Huw Pill, zorgde in april voor opschudding toen hij zei dat Britse huishoudens en bedrijven moeten “accepteren dat ze slechter af zijn”. Toch zijn de cijfers duidelijk. Hoe somber het ook is, in deze post-pandemische, post-Brexit-crisiseconomie met kosten van levensonderhoud, is het VK gewoon niet meer zo rijk als vroeger. Dat is in het hele land duidelijk, maar vooral acuut in de detailhandel.