‘Trumpcessie’: De echte redenen achter Trumps handelsoorlog en wat er daarna komt

Op 4 maart 2025 om 00:01 uur lanceerde president Donald Trump de grootste handelsoorlog in de moderne Amerikaanse geschiedenis, door tarieven van 25% op Mexicaanse en Canadese importen op te leggen en de invoerrechten op Chinese goederen te verdubbelen tot 20%.

Hoewel sommige tarieven op Canada en Mexico zijn versoepeld, blijven de tarieven op China van kracht.

De reacties zijn somber. Het consumentenvertrouwen in de VS is sterk gedaald, de BBP-ramingen zijn naar beneden bijgesteld en de markten zijn in vrije val.

Economen luiden al een tijdje de noodklok. Deze handelsoorlog zal de economie ongetwijfeld vertragen en het risico op een recessie vergroten.

Bovendien is het land meer gepolariseerd dan ooit. Er doen verschillende theorieën de ronde over Trumps uiteindelijke plan.

Sommigen beweren dat dit alles deel uitmaakt van een diepere strategie om de Amerikaanse economie te hervormen door middel van opzettelijke kortetermijnpijn.

Zou dit echt zo zijn?

De grootste handelsoorlog in meer dan een eeuw

Trump heeft tarieven lange tijd gepromoot als een instrument om de binnenlandse industrie nieuw leven in te blazen.

Maar de nieuwe tarieven overtreffen die van 2018-2019 en gaan zelfs verder dan de Smoot-Hawley Act van 1930, die algemeen wordt beschouwd als een belangrijke factor in het verergeren van de Grote Depressie.

Schattingen wijzen uit dat 1,3 biljoen dollar aan importen getroffen zou kunnen worden. Dat is 42% van de totale Amerikaanse goederenhandel.

De regering ontmantelt opzettelijk de wereldwijde toeleveringsketens waarop Amerikaanse industrieën al tientallen jaren vertrouwen.

Bovendien verhogen tarieven de inputprijzen voor fabrikanten, waardoor auto’s, elektronica, industriële apparatuur en voedsel duurder worden.

Experts uit de auto-industrie hebben al gewaarschuwd dat de prijzen van nieuwe voertuigen met minstens $12.000 zullen stijgen.

De detailhandel bereidt zich voor op breed gedragen prijsstijgingen. De Tax Foundation schat dat de tarieven Amerikaanse huishoudens in 2025 jaarlijks $1.072 extra zullen kosten.

Het handelstekort neemt sterk toe. In januari steeg het met 25% doordat bedrijven massaal goederen importeerden voordat de tarieven van kracht werden.

Deze vooruitlopende effecten vertekenen de economische gegevens en veroorzaken tijdelijke vraagpieken die snel weer zullen afnemen, waardoor de groei verder wordt gedrukt.

De situatie escaleert snel door de vergeldingsmaatregelen van handelspartners. Canada heeft enorme tegenheffingen ingesteld en gedreigd de nikkelexport te beperken, een belangrijke grondstof voor de Amerikaanse industrie.

China kondigde tarieven aan op 22 miljard dollar aan Amerikaanse landbouwproducten, waaronder sojabonen, tarwe en varkensvlees.

Mexico heeft tegenmaatregelen beloofd, die waarschijnlijk gericht zullen zijn op Amerikaanse landbouw- en industriële export.

De Europese Unie is de volgende, waarbij Trump dreigt met 25% invoertarieven op EU-auto’s, wat de spanningen verder oploopt.

Deze vergeldingsmaatregelen zullen niet alleen de Amerikaanse export verminderen, maar ook het vertrouwen van het bedrijfsleven ondermijnen, met als gevolg een domino-effect van lagere investeringen, dalende bedrijfswinsten en stijgende werkloosheid.

Markten en consumenten haten onzekerheid.

De financiële markten reageren op de instabiliteit. De S&P 500 heeft zijn winsten na de verkiezingen tenietgedaan en de volatiliteit neemt toe in alle activaklassen.

Beleggers worstelen met het inschatten van de economische impact van tarieven, vooral omdat Trumps last-minute beleidsveranderingen onzekerheid creëren over het langetermijnklimaat voor bedrijven.

De S&P 500 daalde de afgelopen maand met 6%, de NASDAQ met 8%, en de Atlanta Fed verlaagde zijn BBP-prognose voor het eerste kwartaal van +3,9% naar -2,8%.

De Federal Reserve staat nu voor een beleidsdilemma. Door tarieven gedreven inflatie zou de Fed kunnen dwingen de rente hoog te houden, maar een vertragende economie kan monetaire versoepeling vereisen.

Een te vroege renteverlaging zou de inflatie kunnen aanwakkeren, terwijl het te hoog houden van de rente de economische neergang zou kunnen verergeren.

Deze onzekerheid remt de bedrijfsinvesteringen al af, met dalende fabrieksorders en teruggeschroefde uitgavenplannen van bedrijven.

Recente gegevens van het Institute for Supply Management (ISM) laten zien dat de Amerikaanse fabrieksactiviteit is gestagneerd, waarbij nieuwe orders en de werkgelegenheid zijn afgenomen.

Verstoringen in de toeleveringsketen als gevolg van tarieven verhogen de inputkosten voor bedrijven sneller dan ze deze kunnen doorberekenen aan de consument, waardoor de winstmarges verder onder druk komen te staan.

Veel bedrijven stellen uitbreidingsplannen uit en wachten op duidelijkheid over het handelsbeleid en de rentevoeten.

Ondertussen voert de regering drastische bezuinigingen door op de federale werkgelegenheid. Meer dan 250.000 overheidsmedewerkers zijn binnen enkele weken hun baan kwijtgeraakt.

Dat is 10% van het federale personeelsbestand. De rol van de overheid in de economie wordt opzettelijk teruggedrongen, een kernpunt van Trumps economische aanpak.

Is dit een georkestreerde vertraging?

Trump houdt vol dat zijn tarieven “Amerika weer rijk zullen maken”, maar veel economen beweren dat de regering opzettelijk een economische vertraging veroorzaakt om de Amerikaanse economie te hervormen.

Een belangrijke reden voor deze aanpak is de politieke timing. Als er in 2025 of 2026 een recessie optreedt, kan de regering proberen een goed getimede hersteloperatie op te zetten vóór de verkiezingen van 2028, waardoor de Republikeinen de eer kunnen opstrijken voor een ommekeer.

Een economische neergang zou de Federal Reserve ook kunnen dwingen de rente te verlagen, wat gunstig zou zijn voor de vastgoedsector, private equity en sectoren met een hoge schuldenlast die gedijen op goedkope leningen. Dit zou de jongere generatie kiezers kunnen aanspreken.

Naast de electorale strategie geeft de regering prioriteit aan economisch nationalisme boven marktefficiëntie.

Door de wereldwijde toeleveringsketens te doorbreken en buitenlandse importen onbetaalbaar te maken, probeert Trump Amerikaanse bedrijven te dwingen de productie terug te halen naar de VS, zelfs als dit leidt tot hogere kosten en lagere productiviteit.

Trumps economische filosofie doet denken aan historische autarkiestrategieën, van Noord-Korea’s Juche-doctrine van zelfredzaamheid tot het protectionisme uit de Koude Oorlog.

Het doel lijkt economische zelfvoorziening te zijn, zelfs ten koste van onmiddellijke welvaart.

De risico’s en wat er daarna komt

Op korte termijn kunnen stijgende consumentenprijzen, onzekerheid in het bedrijfsleven en dalende investeringen de economische groei stagneren.

De inflatiedruk door tarieven drijft de kosten van essentiële goederen al op, en bedrijven stellen uitbreidingsplannen uit vanwege de onvoorspelbaarheid van het beleid.

Een volwaardige handelsoorlog blijft een serieuze mogelijkheid, waarbij Canada, Mexico, China en de EU allemaal tegenmaatregelen voorbereiden.

De markten reageren ook negatief: de S&P 500 is de afgelopen maand met 6% gedaald, de NASDAQ met 8%, en de Atlanta Fed heeft zijn BBP-prognose voor het eerste kwartaal verlaagd van +3,9% naar -2,8%.

Als de handelsverstoringen na 2026 aanhouden, kunnen de gevolgen nog ernstiger zijn.

Het wereldwijde vertrouwen in de Amerikaanse dollar zou kunnen afnemen, doordat grote economieën op zoek gaan naar alternatieven voor handelsafwikkelingen, wat de financiële dominantie van de VS zou verzwakken.

De strategie van de regering om de productie terug te halen naar eigen land zou kunnen mislukken en geen duurzame groei van de maakindustrie opleveren, wat zou leiden tot de-industrialisatie in plaats van economisch herstel.

Als tarieven de inflatie aanjagen zonder de binnenlandse productie te verbeteren, kan de VS een langdurige periode van stagnatie en stijgende kosten tegemoet zien.

Er blijven drie mogelijke uitkomsten. In het slechtste geval kunnen de stijgende kosten en de verstoringen in de handel de economie in een diepe recessie storten, vergelijkbaar met de stagflatiecrisis van de jaren zeventig.

Een onduidelijk middenscenario zou kunnen leiden tot aanhoudende turbulentie, maar met geleidelijke aanpassingen die een volledige ineenstorting voorkomen.

Het beste scenario, waarin gedwongen terugverplaatsing de binnenlandse productie nieuw leven inblaast, blijft gezien de historische precedenten zeer onzeker.

De VS is nu verwikkeld in een economisch experiment met hoge inzet en een onzekere uitkomst. De kosten van mislukking zijn momenteel extreem hoog.