Çin ekonomisi 2024’te hedeflenen %5 oranında büyüyor, ancak önünde zorluklar var

Çin Ulusal İstatistik Bürosu’nun (NBS) yayımladığı resmi verilere göre, Çin ekonomisi artan imalat sektörü ve hükümetin teşvikleri sayesinde 2024 yılında yüzde 5 büyüdü.

Bu rakam, ekonomistlerin yüzde 4,9’luk öngörüsünü biraz aştı ancak ülkenin koronavirüs salgınından etkilenen yıllar hariç 1990’dan bu yana en yavaş büyüme oranı oldu.

Özellikle dördüncü çeyrekteki toparlanma dikkat çekiciydi; ekonomi, durgun geçen üçüncü çeyreğin ardından yıllık bazda yüzde 5,4 büyüdü.

Bu toparlanma, jeopolitik gerginliklerin ve zayıf iç talebin damga vurduğu bir yılda büyümeyi istikrara kavuşturmak için tasarlanan bir dizi kademeli teşvik politikasına bağlandı.

NBS, Cuma günü yayınladığı 2024 GSYİH verilerinde şunları söyledi:

Artan [uyarıcı] politikalar paketiyle… güven etkili bir şekilde desteklendi ve ekonomi gözle görülür biçimde toparlandı.

Ancak, açıklanan rakamın beklentileri aşması bir yana, analistler ülkenin imalat ve ihracata bağımlılığının daha derin yapısal kırılganlıkları maskelediği konusunda uyarıyor.

Üretimdeki artış zayıf tüketici talebini telafi ediyor

Ekonomik canlanmaya sanayi sektörü öncülük etti ve üretim 2024’te %5,8 arttı.

Üreticiler, Başkan Donald Trump yönetimi altında ABD’nin daha sıkı tarifeler uygulayacağını öngörerek ihracatı ön plana çıkarmak için üretimi artırdı ve yaklaşık 1 trilyon dolarlık rekor bir dış ticaret fazlasına katkıda bulundu.

Ancak zayıf iç talep devam eden zorlukların altını çizdi.

Tüketici güveninin önemli bir göstergesi olan perakende satışları, konut sektöründeki uzun süreli durgunluk ve gelir artışındaki durgunluğun etkisiyle, hanehalkı güveninin zayıfladığı bir ortamda, yıl boyunca sadece %3,5 oranında büyüdü.

Financial Times’a konuşan HSBC Asya Baş Ekonomisti Frederic Neumann, “Çin ekonomisinin şu anki Aşil topuğu aslında kararsız tüketici” dedi.

Tüm bunlar, özellikle tüketici harcama gücünün desteklenmesi amacıyla daha fazla teşvike ihtiyaç duyulduğunu gösteriyor.

Emlak piyasaları da karışık sinyaller yansıttı. Şanghay’da yeni ev fiyatları yükseldi, ancak diğer büyük şehirlerdeki konut mülk değerleri düştü ve hanehalkı zenginliği ve güveni konusundaki endişeleri artırdı.

Teşvik büyümeyi destekliyor ancak şüpheler devam ediyor

Pekin, yıl boyunca ekonomik faaliyeti desteklemek için önlemler aldı.

Bunlar arasında merkez bankasının parasal genişlemesi, borsaya destek ve yerel hükümet borcunu azaltmaya yönelik yeniden finansman programları yer aldı.

Altyapı odaklı harcamalar da sanayi üretiminin artırılmasında önemli rol oynadı.

Ancak ekonomistler, büyük ölçüde dış talep ve devlet müdahalesiyle yönlendirilen büyümenin sürdürülebilirliği konusunda şüpheci davranıyorlar.

Ekonomideki deflasyonist baskılar ve demografik gerileme gibi yapısal zayıflıklar henüz giderilmedi.

Kaynak: Financial Times

Üretici fiyatları iki yıldan fazla süredir negatif bölgede seyrederken, tüketici fiyatları Aralık ayında yalnızca %0,1 oranında artarak köklü bir deflasyon korkusuna yol açtı.

Morgan Stanley analistleri, ihracat ön yüklemesi ve yetersiz teşvik önlemleri nedeniyle dördüncü çeyrekteki beklentilerden iyi performansın uzun sürmeyebileceği ve ikinci çeyreğe göre zayıflayabileceği konusunda uyardı.

“Daha iyi verilerin muhtemelen Pekin’in aciliyet duygusunu azalttığını düşünüyoruz ve konut ve sosyal refah cephesinde politikalar yetersiz kalmaya devam edebilir” diye yazdılar.

Çin’in nüfus azalması uzun vadeli endişeleri derinleştiriyor

Pekin’in zorluklarına bir de ülkenin azalan nüfusu ekleniyor.

Nüfus, üst üste üçüncü yıldır düşüşte olup, 2024’te yaklaşık 1,4 milyonluk bir azalma yaşandı.

Doğumlar 9,54 milyona yükselirken, ölümler 10,93 milyonu geride bıraktı.

Demografik değişim, iş gücünün daralması ve sosyal refah sistemleri üzerindeki baskının artması gibi önemli ekonomik riskler doğuruyor.

Ekonomistler, bu eğilimin gelir artışı, emeklilik güvenliği ve ailelere destek konularını ele alan uzun vadeli reformların aciliyetini vurguladığını söylüyor.

Çin’in büyüme verileri güvenilir mi?

NBS’nin iyimserliğine rağmen bazı analistler, Çin’in resmi büyüme rakamlarının güvenilirliğini sorguluyor ve bu rakamların ekonominin temel zayıflıklarını önemsizleştirebileceğini öne sürüyor.

Cornell Üniversitesi profesörü ve Brookings Enstitüsü kıdemli üyesi Eswar Prasad şunları söyledi:

Çin hükümetinin büyüme hedefine görünürde ulaşmış olması, resmi verilerdeki güvenilirliği daha da aşındıran ve en iyi ihtimalle, hâlâ altta yatan kırılganlıklar ve hükümet politikalarına olan güvenin kaybıyla boğuşan bir ekonomiyi yansıtan bir zaferdir.

Benzer şüphecilik küresel yatırımcılar tarafından da dile getiriliyor.

Verilerin yayınlanmasının ardından anakarada listelenen büyük şirketlerin yer aldığı CSI 300 endeksi %0,5 artış gösterse de, Ekim ayındaki zirvesinden bu yana %14 aşağıda kalmaya devam ediyor. Bu durum, politika etkinliğine ilişkin endişelerin devam ettiğini gösteriyor.

Çin ekonomisi 2025’te: ihtiyatlı iyimserlik

Pekin’in son yıllarda benimsediği temkinli tavrı sürdürerek 2025 yılı için yüzde 5 civarında bir büyüme hedefi koyması bekleniyor.

Ancak dış çevre giderek daha düşmanca bir hal aldığında bu hedefe ulaşmak zorlaşabilir.

Donald Trump’ın Beyaz Saray’a dönüşü, Çin’in ihracata dayalı büyüme modelini olumsuz etkileyebilecek bir faktör olan ticaret kısıtlamalarının yoğunlaştırılabileceği ihtimalini gündeme getirdi.

Aynı zamanda, perakende ve konut piyasalarında önemli bir toparlanma belirtisi görülmemesi nedeniyle iç talep kırılganlığını sürdürüyor.

“Dış çevrenin olumsuz etkileri derinleşiyor. Yurt içinde yetersiz talep devam ediyor,” diyen Kang, “istihdam ve gelir büyümesinin” baskı altında olduğunu ekledi.

Ekonomistler Pekin’i, devlet destekli endüstriyel faaliyetlere olan bağımlılığından, hanehalkı tüketimine öncelik veren bir modele geçmeye çağırıyor.

Bu tür reformların hayata geçirilip geçirilmeyeceği ise henüz belirsizliğini koruyor.

Çin’in 2024’teki ekonomik performansı hem dayanıklılığını hem de kırılganlıklarını ortaya koyuyor.

Üretim ve ihracat ekonomiyi çalkantılı dönemlerden geçirirken, önümüzdeki yol sürdürülebilir büyümeyi sağlamak için daha kapsamlı ve kapsayıcı stratejiler gerektirecek.